Jarðfræði

Ég er á stórfróðlegu námskeiði á vegum Endurmenntunar H.Í. um eldfjöll og ýmislegt þeim skylt, sem Páll Einarsson, jarðeðlisfræðingur og prófessor, sér um.

 

Það er alveg bráðnauðsynlegt að bregða sér á svona námskeið öðru hverju vegna þess að þekking manna og skilningur á því sem er að eiga sér stað undir yfirborði jarðar eykst með hverju ári og það sem maður lærði fyrir nokkrum árum gæti verið úrelt í dag.

 

Í síðasta tíma fletti Páll ofan af nokkrum algengum rangfærslum sem leiðsögumenn hafa, yfirleitt í góðri trú, frætt gesti sína um.  Þetta m.a.:

 

Þegar staðið er á barmi Almannagjár, er staðið á Ameríku flekanum og horft yfir til Evrasíuflekans, hinum megin sigdalsins.  Þetta er ekki rétt, flekinn austan Þingvalla er lítll local fleki, gjarnan nefndum “Hreppaflekinn”.  Jaðar Evrasíuflekans er austan Heklu, á svæði Veiðivatna.  Þetta vita flestir leiðsögumenn núna en hafa yfirleitt ekki mikinn áhuga á að leiðrétta, vegna þess að það er flott að hafa aðal flekaskilin á Þingvöllum og útbreiddur misskilningur.

 

Ísland hefur byggst upp á flekaskilunum vegna þess að þar er mikil eldvirkni og mikið magn gosefna sem berst upp á yfirborðið.  En það er ekki aðalskýringin, heldur sú að undir Íslandi er svokallaður heitur reitur, eða möttulstrókur, einn sá kröftugasti og virkasti í heimi, og vegna hans hefur Ísland og landgrunn þess byggst upp.

 

Ísland hefur risið úr sæ og hefur hlaðist upp á Reykjaneshryggnum, á mótum flekaskilanna.  Þetta er ekki rétt, Ísland hefur alltaf verið ofansjávar og vegna þunga landsins sígur það stöðugt en byggist upp ofan frá, vegna eldvirkninnar.

 

Kannski lærum við meira í kvöld, í síðasta tímanum.